Mogelijkheden om het naleven van de omgangsregeling af te dwingen
Omgangsregeling niet naleven
De omgangsregeling kan na echtscheiding op meerdere wijzen worden afgedwongen. Soms is er geen keuze en moet er een beslissing worden afgedwongen. Maar meestal is er nog wel een mogelijkheid om samen tot een oplossing te komen. Het gaat dan vrijwel altijd om het:
- Verbeteren van de communicatie tussen de ouders
- Herzien van de bestaande omgangsregeling
Moeder en kind bij rechtbank
Politie
Wanneer een omgangsregeling niet wordt nagekomen kan daarbij de hulp van de sterke arm worden ingeroepen. De ouder die recht op omgang heeft kan zowel de deurwaarder als de politie inschakelen. De politie kan bijvoorbeeld forceren dat het kind weer terugkomt bij de moeder na een omgangsweekend bij de vader. Toch is men hiermee terughoudend, omdat politiebezoek aan de deur erg traumatisch is voor het kind. Bovendien zal het de verdere naleving van de omgangsregeling vaak niet ten goede komen.
Dwangsom
In geval van omgangsweigering kan ook een kort geding worden aanspannen, waarbij een dwangsom wordt opgelegd voor iedere keer dat niet wordt meegewerkt. Soms helpt dat. Een dwangsom mag meestal niet worden verrekend met de kinderalimentatie, maar het komt wel eens voor dat de betaling van de kinderalimentatie en partneralimentatie mag worden geschorst. Er zijn ouders die liever een dwangsom betalen, dan dat zij meewerken aan een door de rechter opgelegde omgangsregeling.
Onder Toezicht Stelling (OTS)
Ondertoezichtstelling is een kinderbeschermingsmaatregel. Wanneer het kind zodanig opgroeit dat de zedelijke of geestelijke belangen of gezondheid worden bedreigd, kan de kinderrechter het kind onder toezicht stellen van een gezinsvoogdij instelling. De Raad voor de kinderbescherming geeft hierbij advies.
Wanneer het frustreren van een omgangsregeling na echtscheiding tegen de belangen van het kind ingaat kan de maatregel van OTS worden opgelegd. Dat betekent dat het kind onder toezicht wordt gesteld. De gezinsvoogdij instelling houdt dan contact met de ouder die het kind verzorgt en deze zal proberen een omgangsregeling op gang te brengen.
Lijfsdwang
Als blijkt dat middelen zoals een dwangsom niet werken, kan eventueel lijfsdwang of gijzeling worden opgelegd. Het betreft, steeds opnieuw, opsluiting in de gevangenis, totdat wel medewerking wordt verleend. Lijfsdwang wordt weinig toegepast omdat dat niet in het belang van het kind is. Maar wanneer blijkt dat een moeder of vader herhaaldelijk niet meewerkt aan een omgangsregeling en rechterlijke uitspraken naast zich neerlegt, kan lijfsdwang worden opgelegd. Het is echter de vraag of dit de naleving van de omgangsregeling altijd goed zal doen.
Gevangenisstraf
Als ultieme sanctie bij het frustreren van een omgangsregeling past men in sommige landen gevangenisstraf toe, bijvoorbeeld in België, Engeland, Frankrijk, Canada. In Nederland loopt er al enige jaren een discussie over het onderbrengen van omgangsrecht in het strafrecht. Voorstanders wijzen erop dat het straffeloos naast zich neerleggen van rechterlijke uitspraken een ondermijning is van de rechtspraak.